ذخیره‌سازی چندشهری روشی برای نگه‌داری داده‌ها در چند دیتاسنتر یا مرکز داده در شهرهای مختلف است. هدف اصلی آن، افزایش پایداری، دسترس‌پذیری و امنیت داده‌هاست. وقتی داده‌ها در چند نقطه‌ی جغرافیایی ذخیره می‌شوند، اگر یکی از مراکز داده دچار مشکل شود، نسخه‌های دیگر هم‌چنان در دسترس خواهند بود.
این رویکرد به‌خصوص در زیرساخت‌های ابری اهمیت دارد. توزیع داده‌ها میان چند شهر، خطر از‌دست‌رفتن اطلاعات را کاهش و سرعت دسترسی کاربران در نقاط مختلف را افزایش می‌دهد. علاوه‌بر‌این، ذخیره‌سازی چندشهری نقش مهمی در محافظت از داده‌ها در بحران ایفا می‌کند و به سازمان‌ها امکان می‌دهد حتا در شرایط بحرانی هم خدمات خود را ادامه دهند.
ویژگی‌های ذخیره‌سازی چندشهری
ذخیره‌سازی چندشهری چند ویژگی کلیدی دارد که آن را از سایر مدل‌های ذخیره‌سازی داده متمایز می‌کند. هرکدام از این ویژگی‌ها موجب می‌شوند سازمان‌ها در مدیریت داده‌ها کارآمدتر عمل کنند و ریسک‌های ناشی از اختلال یا از‌دست‌رفتن اطلاعات به‌حداقل برسد.
1. پایداری بالا
در مدل ذخیره‌سازی چندشهری داده‌ها به‌طور هم‌زمان در چند مرکز داده ابری ذخیره می‌شوند. این ساختار به‌این‌خاطر است که اگر یکی از مراکز از دسترس خارج شود، نسخه‌های دیگر هم‌چنان موجود باشند. چنین توزیعی سطح پایداری داده‌ها را بسیار بالا می‌برد و ضریب اطمینان زیرساخت را افزایش می‌دهد.
2. مقیاس‌پذیری
یکی از مزیت‌های اصلی ذخیره‌سازی چندشهری امکان مقیاس‌پذیری ساده است. وقتی حجم داده‌ها رشد می‌کند، می‌توان مراکز داده بیش‌تری به زیرساخت اضافه کرد، بدون این‌که نیاز به تغییرات اساسی باشد. این موضوع برای مدیریت داده‌های بزرگ و زیرساخت‌های ابری جهانی اهمیت زیادی دارد.
3. دسترس‌پذیری بالا
ذخیره‌سازی چندشهری باعث می‌شود کاربران به نزدیک‌ترین مرکز داده متصل شوند و دسترسی سریع‌تری داشته باشند.هم‌چنین اگر یکی از مراکز دچار اختلال شود، سیستم به‌طور خودکار کاربران را به مرکز دیگر هدایت می‌کند. این دسترس‌پذیری بالا، تجربه‌ی کاربری بهتری در اختیار کاربران می‌گذارد و از توقف خدمات جلوگیری می‌کند.
4. امنیت داده‌ها
در ذخیره‌سازی چندشهری علاوه‌بر تکرار داده‌ها در مراکز مختلف، لایه‌های امنیتی مانند رمزنگاری، کنترل دسترسی و پایش مداوم هم پیاده‌سازی می‌شود. این ترکیب به تقویت حفاظت از داده‌ها در برابر تهدیدات داخلی و خارجی کمک می‌کند.
مزایای ذخیره‌سازی چندشهری
مدل ذخیره‌سازی چندشهری مزایای مهمی دارد که آن را به گزینه‌ای کارآمد برای سازمان‌ها و کسب‌وکارها تبدیل می‌کند. این مزایا شامل کاهش ریسک از دست رفتن داده‌ها، افزایش سرعت دسترسی، بهبود عملکرد جهانی و انعطاف‌پذیری بالا در مدیریت داده‌هاست.
1. کاهش ریسک از دست رفتن داده‌ها
وقتی داده‌ها در چند مرکز داده چندشهری ذخیره می‌شوند، خطر از دست رفتن اطلاعات به‌خاطر مشکلات فنی یا حوادث طبیعی به‌حداقل می‌رسد. حتا اگر یک مرکز داده دچار اختلال شود، نسخه‌های موجود در سایر مراکز هم‌چنان در دسترس خواهند بود. این موضوع نقش مهمی در محافظت از داده‌ها هنگام بحران دارد و پیاده‌سازی آن می‌تواند بخشی از یک راهکار بازیابی از بحران باشد.
2. افزایش سرعت دسترسی به داده‌ها
در ذخیره‌سازی ابری چندشهری داده‌ها در موقعیت‌های جغرافیایی مختلف توزیع می‌شوند. کاربران به نزدیک‌ترین مرکز داده متصل می‌شوند و همین باعث کاهش تاخیر و افزایش سرعت دسترسی خواهد شد. برای سازمان‌هایی که خدمات‌شان به کاربران در نقاط مختلف جهان ارایه می‌شود، این مزیت بسیار حیاتی است.
3. بهبود عملکرد در سطح جهانی
وقتی داده‌ها در چند شهر و منطقه ذخیره شوند، شبکه‌ی توزیع آن‌ها عملکرد یکنواخت‌تری در سطح جهانی ارایه می‌دهد. به‌همین‌خاطر، کیفیت خدمات در کشورهای مختلف یکسان می‌ماند و اختلال‌های محلی یا منطقه‌ای تاثیر کم‌تری بر تجربه‌ی کاربری خواهند داشت.
4. انعطاف‌پذیری در مدیریت داده‌ها
مدیران می‌توانند بسته‌به‌نیاز، داده‌ها را میان مراکز مختلف توزیع کنند یا در صورت تغییر شرایط به‌سادگی سیاست‌های ذخیره‌سازی را تغییر دهند. این انعطاف‌پذیری باعث می‌شود مقیاس‌پذیری و مدیریت داده‌ها ساده‌تر انجام شود.
معایب ذخیره‌سازی چندشهری
ذخیره‌سازی چندشهری با وجود مزایای فراوان، چالش‌های جدی هم دارد. این محدودیت‌ها بیش‌تر مربوط به هزینه، مدیریت و هماهنگی فنی هستند.
1. هزینه‌های بالاتر
چون داده‌ها باید در چند مرکز داده هم‌زمان ذخیره شوند، هزینه سخت‌افزار، شبکه و نگه‌داری بیش‌تر می‌شود. این موضوع موجب می‌شود سازمان‌های کوچک نتوانند راحت از آن استفاده کنند.
2. پیچیدگی در مدیریت
مدیریت داده‌های پراکنده بین چند شهر نیازمند ابزارهای تخصصی است. هم‌چنین تیم‌های فناوری باید زمان بیش‌تری صرف مانیتورینگ و پشتیبانی کنند.
3. نیاز به هماهنگی بین مناطق
برای یک‌پارچه ماندن داده‌ها، مراکز مختلف باید همیشه همگام‌سازی شوند. این هماهنگی گاهی با تاخیر یا خطا همراه است و پیچیدگی سیستم را بالا می‌برد.
کاربردهای ذخیره‌سازی چندشهری
ذخیره‌سازی چندشهری یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای مدیریت داده‌ها در مقیاس وسیع است و در صنایع مختلف استفاده می‌شود. این نوع ذخیره‌سازی با ایجاد مراکز داده چندشهری، هم امنیت داده‌ها را بالا می‌برد و هم سرعت دسترسی کاربران جهانی را بیش‌تر می‌کند.
1. پشتیبان‌گیری از داده‌ها
وقتی داده‌ها در چند مرکز داده ابری و چند شهر ذخیره شوند، خطر از دست رفتن اطلاعات در بحران‌ها بسیار کاهش می‌یابد. این قابلیت برای سازمان‌هایی که داده‌های حیاتی دارند یک لایه اضافی از محافظت ایجاد می‌کند.
2. مدیریت داده‌های بزرگ
شرکت‌هایی که حجم بالایی از داده‌ها تولید و تحلیل می‌کنند، از ذخیره‌سازی چندشهری برای سازمان‌دهی بهتر استفاده می‌کنند. در این مدل عملیات پردازش داده در نقاط مختلف جغرافیایی سریع‌تر و هماهنگ‌تر انجام شود.
3. زیرساخت‌های جهانی
کسب‌وکارهایی که در سطح بین‌المللی فعالیت دارند، برای پاسخ‌گویی سریع به مشتریان به ذخیره‌سازی چندشهری نیاز دارند. این روش زیرساختی پایدار و یک‌پارچه فراهم می‌کند که در همه‌ی کشورها قابل استفاده است.
4. خدمات ابری چندمنطقه‌ای
ارایه‌دهندگان خدمات ابری مانند آروان‌کلاد، AWS یا Google Cloud از این مدل برای افزایش کیفیت سرویس استفاده می‌کنند. با این کار کاربران بدون توجه به موقعیت جغرافیایی به داده‌ها دسترسی سریع و مطمین خواهند داشت.
بهترین شیوه‌ها در ذخیره‌سازی چندشهری
برای استفاده‌ی بهینه از ذخیره‌سازی چندشهری، رعایت چند اصل کلیدی لازم است. این اصول کمک می‌کنند هم هزینه‌ها مدیریت شوند و هم امنیت و کارایی داده‌ها در سطح بالایی بماند.
1. انتخاب مناطق استراتژیک
قرار دادن مراکز داده در شهرها یا کشورهایی که از نظر امنیتی، جغرافیایی و قانونی مناسب هستند اهمیت زیادی دارد. انتخاب درست مناطق می‌تواند سرعت دسترسی کاربران و پایداری داده‌ها را افزایش دهد.
2. استفاده از ابزارهای مدیریت داده‌ها
به‌خاطر پراکندگی داده‌ها در چند شهر، نیاز به ابزارهای مدیریت و هماهنگی بیش‌تر است. این ابزارها امکان کنترل، یک‌پارچگی و نظارت دقیق بر جابه‌جایی داده‌ها را مهیا می‌کنند.
3. آزمایش و نظارت مستمر
ذخیره‌سازی چندشهری باید به‌طور مرتب آزمایش شود تا مشکلات احتمالی پیش از وقوع بحران شناسایی شوند. هم‌چنین با مانیتورینگ دایمی می‌توان عملکرد سیستم را در شرایط واقعی بررسی کرد.
4. اطمینان از انطباق با مقررات
هر منطقه قوانین خاص خود درباره‌ی ذخیره‌سازی داده‌ها دارد و رعایت آن‌ها ضروری است. سازمان‌ها باید مطمین شوند که مراکز داده‌شان با مقررات محلی و بین‌المللی هماهنگ هستند.
ارایه‌دهندگان زیرساخت چندشهری
ارایه‌دهندگان زیرساخت چندشهری به سازمان‌ها این امکان را می‌دهند که داده‌های خود را در چندین مرکز داده در مناطق مختلف جغرافیایی توزیع کنند. این مدل ذخیره‌سازی داده به‌ویژه برای کسب‌وکارهای بین‌المللی و سازمان‌هایی که به دنبال افزایش امنیت، مقیاس‌پذیری و دسترس‌پذیری داده‌ها هستند، بسیار مناسب است. بزرگ‌ترین ارایه‌دهندگان خدمات ابری مانند AWS ،Google Cloud ،Microsoft Azure و آروان‌کلاد در ایران از این مدل برای ارایه خدمات چندمنطقه‌ای استفاده می‌کنند.
جمع‌بندی
ذخیره‌سازی چندشهری را می‌توان نقطه‌ی تعادل بین پایداری داده‌ها، مقیاس‌پذیری و دسترس‌پذیری بالا دانست. همان‌طور که گفته شد، ذخیره‌سازی چندشهری نسبت به مدل یک‌منطقه‌ای امنیت و انعطاف بیش‌تری دارد. نمونه‌هایی مانند AWS ،Google Cloud و آروان‌کلاد نیز نشان داده‌اند که این شیوه در مقیاس جهانی بسیار موثر است.
با وجود معایبی مانند هزینه‌ی بیش‌تر یا پیچیدگی در مدیریت، مزایایی چون سرعت بالاتر دسترسی، کاهش ریسک از‌دست‌رفتن اطلاعات و قابلیت استفاده در راهکارهای بازیابی از بحران، موجب شده این روش به یکی از انتخاب‌های کلیدی برای مراکز داده ابری و خدمات چندمنطقه‌ای تبدیل شود. در نتیجه، ذخیره‌سازی چندشهری در کنار این‌که یک انتخاب فنی به‌شمار می‌رود، بخشی اساسی نیز از استراتژی‌های ابری آینده‌نگر برای سازمان‌ها محسوب می‌شود.
