از دست دادن اطلاعات وب‌سایت، اتفاقی است که می‌تواند تمام زحمات شما را در یک لحظه از بین ببرد. تنها راه مقابله با این فاجعه، بکاپ‌گیری از هاست به‌شکل منظم است. اما بهترین روش‌های بکاپ‌گیری از هاست چیست و چگونه یک بکاپ هاست استاندارد تهیه کنیم؟ داشتن یک نسخه پشتیبان امن، خیال شما را از بابت امنیت هاست و بکاپ‌گیری راحت می‌کند. این فرآیند، بخشی حیاتی از ذخیره‌سازی داده‌ها و حفاظت از دارایی دیجیتال است.
در این راهنمای جامع، شما را با راه‌های ایمن بکاپ‌گیری از هاست آشنا می‌کنیم. ادامه مطلب را از دست ندهید.
انواع روش‌های بکاپ گیری هاست
هاست، فضایی روی یک سرور است که تمام فایل‌ها و داده‌های وب‌سایت شما را در خود جای می‌دهد تا در اینترنت قابل دسترس باشد. اگر با این مفهوم به‌طور کامل آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنیم ابتدا مقاله هاست چیست را مطالعه کنید. حال که می‌دانید داده‌های سایت شما کجا قرار دارند، حفاظت از آن‌ها قدم بعدی است.
به‌طور کلی، پشتیبان‌گیری از هاست به دو روش اصلی دستی و خودکار انجام می‌شود. در روش دستی، شما مسوولیت کامل فرآیند بکاپ گرفتن از هاست را بر عهده دارید. این کار معمولن با استفاده از کنترل پنل (مانند cPanel یا DirectAdmin) انجام می‌شود و شامل دو بخش اصلی است: تهیه نسخه پشتیبان از فایل‌ها و بکاپ دیتابیس هاست. هرچند این روش کنترل کاملی به شما می‌دهد، اما به دلیل نیاز به صرف زمان و احتمال خطای انسانی، همیشه بهترین گزینه برای ذخیره‌سازی اطلاعات حساس به‌شمار نمی‌رود.
در مقابل، روش خودکار قرار دارد که در آن فرآیند بکاپ‌گیری از سایت بدون دخالت مستقیم شما و طبق یک زمان‌بندی مشخص انجام می‌شود. استفاده از ابزارهای بکاپ گیری هاست یا سرویس‌های بکاپ خودکار هاست، این اطمینان را ایجاد می‌کند که همیشه یک نسخه پشتیبان جدید و قابل اتکا در دسترس است. بسیاری از ارایه‌دهندگان خدمات زیرساخت، این بکاپ‌ها را در یک فضای ابری امن نگه‌داری می‌کنند که خطر از دست رفتن داده‌ها به دلیل مشکلات سخت‌افزاری سرور اصلی را به صفر می‌رساند.
نحوه بکاپ‌گیری از هاست cPanel: راهنمای گام‌به‌گام
cPanel یکی از محبوب‌ترین کنترل‌پنل‌های مدیریت میزبانی وب است که ابزارهای قدرتمندی برای پشتیبان‌گیری از هاست ارایه می‌دهد. این روش یکی از متداول‌ترین روش‌های بکاپ گیری از هاست به‌شکل دستی است. در ادامه، مراحل گام‌به‌گام بکاپ گرفتن از هاست از طریق cPanel را با هم مرور می‌کنیم.
1. ورود به cPanel
ابتدا از طریق بخش مدیریت هاست و یا با استفاده از نام کاربری و رمز عبور خود، وارد حساب کاربری cPanel شوید.
2. پیدا کردن ابزار بکاپ
در صفحه اصلی، به بخش «Files» بروید و روی گزینه «Backup» کلیک کنید. (دقت کنید این گزینه با «Backup Wizard» که راهنمای مرحله‌ای ساده‌تری دارد، متفاوت است و کنترل بیش‌تری به شما می‌دهد).
3. انتخاب بکاپ کامل (Full Backup)
در صفحه باز شده، زیر عنوان «Full Backup»، روی دکمه «Download a Full Account Backup» کلیک کنید. این نوع نسخه پشتیبان شامل تمام فایل‌ها، ایمیل‌ها و پایگاه‌های داده (شامل بکاپ دیتابیس هاست) شما می‌شود و کامل‌ترین نوع بکاپ دستی است.
4. تنظیم مقصد بکاپ
در این مرحله، مقصد بکاپ‌گیری از هاست را مشخص کنید. در منوی کشویی «Backup Destination» می‌توانید آن را در همان پوشه اصلی هاست (Home Directory) ذخیره کنید. برای ذخیره سازی اطلاعات حیاتی، توصیه می‌شود بکاپ را پس از تهیه، به یک مکان امن خارجی مانند یک هاست بکاپ یا هاست دانلود منتقل کنید تا هنگام مشکل برای سرور اصلی، در امان باشد.
5. شروع فرآیند و دانلود
پس از تنظیم مقصد، روی دکمه «Generate Backup» کلیک کنید. فرآیند بکاپ‌گیری از سایت بسته به حجم داده‌های شما ممکن است کمی زمان‌بر باشد. پس از اتمام، یک لینک برای دانلود فایل بکاپ (با فرمت tar.gz.) به شما نمایش داده می‌شود. این فایل را دانلود کرده و در یک مکان امن نگه‌داری کنید.
نحوه بکاپ‌گیری از هاست DirectAdmin: راهنمای گام‌به‌گام
DirectAdmin نیز یکی دیگر از کنترل‌پنل‌های قدرتمند برای مدیریت سرور است که فرآیند بکاپ‌گیری از هاست را ساده می‌کند. ابزارهایی مانند دایرکت‌ادمین برای مدیریت آسان‌تر هاست طراحی شده‌اند که در ادامه مراحل پشتیبان‌گیری در این ابزار را توضیح می‌دهیم.
1. ورود به DirectAdmin
از طریق بخش مدیریت هاست یا با استفاده از اطلاعات کاربری خود، وارد محیط DirectAdmin شوید.
2. یافتن ابزار بکاپ
در منوی اصلی، در بخش «Your Account» یا «System Info & Files»، به دنبال گزینه‌ای با عنوان «Create/Restore Backups» بگردید و روی آن کلیک کنید.
3. انتخاب اجزای بکاپ
در صفحه جدید، لیستی از بخش‌های مختلف سایت برای ایجاد نسخه پشتیبان به شما نمایش داده می‌شود. برای یک بکاپ هاست کامل، اطمینان حاصل کنید که تمام گزینه‌ها، از جمله وب‌سایت (Domain Data)، ایمیل (E-mail)، اف‌تی‌پی (FTP) و به‌ویژه گزینه‌های مربوط به بکاپ دیتابیس هاست (MySQL Databases) انتخاب شده باشند.
4. ایجاد فایل بکاپ
پس از انتخاب تمام موارد مورد نیاز، روی دکمه سبز رنگ «Create Backup» کلیک کنید. سیستم به شما پیامی مبنی بر افزوده شدن فرآیند ساخت بکاپ به صف پردازش نمایش می‌دهد و اعلام می‌کند که پس از آماده شدن، به شما اطلاع‌رسانی خواهد شد.
5. دانلود فایل نهایی
پس از چند دقیقه (بسته به حجم سایت)، بکاپ شما آماده می‌شود. به‌طور معمول در بخش پیام‌های دایرکت ادمین لینکی برای دانلود مستقیم آن دریافت می‌کنید. هم‌چنین می‌توانید با مراجعه به بخش «File Manager» و سپس ورود به پوشه «backups»، فایل بکاپ ساخته‌شده (معمولن با فرمت tar.zst.) را مشاهده و دانلود کنید. این یکی از راه‌های ایمن بکاپ‌گیری است، به شرطی که فایل را در مکانی خارج از سرور اصلی نگه‌داری کنید تا امنیت هاست و بکاپ‌گیری شما به خطر نیفتد.
ابزارهای بکاپ‌گیری خودکار: راه حل هوشمندانه
همان‌طور که در بخش‌های قبل دیدیم، بکاپ‌گیری دستی امکان‌پذیر است، اما برای تضمین حداکثری امنیت هاست و بکاپ‌گیری، اتکا به روش‌های خودکار، انتخابی هوشمندانه‌تر و مطمین‌تر است. خوش‌بختانه، ابزارهای بکاپ گیری هاست متعددی وجود دارند که این فرآیند را به‌طور کامل اتوماتیک کرده و خیال شما را بابت حفظ داده‌ها راحت می‌کنند. هدف اصلی این ابزارها، ایجاد منظم نسخه‌ی پشتیبان بدون نیاز به دخالت کاربر و ساده‌سازی فرآیند پشتیبان‌گیری از هاست است.
در ادامه به چند دسته از این ابزارها اشاره می‌کنیم:
1. سرویس‌های بکاپ ابری میزبان:
این بهترین و یکی از راه‌های ایمن بکاپ‌گیری است. بسیاری از ارایه‌دهندگان خدمات زیرساخت ابری، سرویس بکاپ خودکار هاست را به‌عنوان بخشی از خدمات اصلی خود ارایه می‌دهند. در این روش، بکاپ‌گیری از هاست به‌شکل خودکار، در سطح سرور و در یک زیرساخت ذخیره‌سازی جداگانه انجام می‌شود. این رویکرد، ذخیره سازی اطلاعات شما را در برابر هرگونه خطای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری سرور اصلی تضمین می‌کند.
2. پلاگین‌های وردپرس
به دلیل محبوبیت بالای وردپرس، پلاگین‌های قدرتمندی برای بکاپ‌گیری از سایت توسعه یافته‌اند. ابزارهایی مانند UpdraftPlus یا All-in-One WP Migration به شما اجازه می‌دهند تا زمان‌بندی مشخصی برای تهیه بکاپ هاست تعریف کرده و فایل‌های نسخه پشتیبان را به‌شکل خودکار به سرویس‌های ذخیره‌سازی ابری مانند Google Drive ،Dropbox یا یک فضای ابری دیگر ارسال کنید.
3. ابزارهای جانبی کنترل پنل
ابزارهایی مانند JetBackup که به‌عنوان یک افزونه روی cPanel نصب می‌شوند، قابلیت‌های پیشرفته‌ای برای بکاپ خودکار هاست ارایه می‌دهند. این ابزارها به کاربر اجازه می‌دهند تا بکاپ‌های متعددی را مدیریت کرده و هنگام نیاز، تنها با چند کلیک فایل‌ها یا پایگاه داده مورد نظر خود را بازیابی کنند. این سطح از کنترل، فرآیند ذخیره‌سازی داده‌ها را بسیار بهینه می‌کند.
نکات کلیدی برای یک بکاپ‌گیری امن
فقط بکاپ گرفتن از هاست کافی نیست؛ برای اطمینان از کارایی آن در روز مبادا، باید چند نکته کلیدی را رعایت کنید. این نکات، ستون فقرات استراتژی امنیت هاست و بکاپ‌گیری شما را تشکیل می‌دهند و اهمیت آن‌ها کم‌تر از خود فرآیند بکاپ‌گیری نیست.
1. محل ذخیره‌سازی بکاپ
هرگز نسخه پشتیبان خود را فقط روی همان سروری که سایت اصلی قرار دارد، نگه‌داری نکنید. این کار، یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات در ذخیره سازی اطلاعات است. بهترین استراتژی، پیروی از قانون ۳-۲-۱ است: حداقل سه کپی از داده‌های خود داشته باشید، روی دو نوع رسانه مختلف و مهم‌تر از همه، حداقل یک کپی را خارج از سرور اصلی (Off-site) نگه‌داری کنید. استفاده از یک فضای ابری یا هاست بکاپ مجزا، یکی از بهترین راه‌های ایمن بکاپ‌گیری برای پیاده‌سازی این قانون است.
2. زمان‌بندی هوشمند و منظم
فرکانس بکاپ‌گیری از هاست باید با میزان تغییرات و اهمیت سایت شما متناسب باشد. یک وبلاگ شخصی که هفته‌ای یک‌بار به‌روز می‌شود، ممکن است به بکاپ هفتگی نیاز داشته باشد، اما یک فروشگاه آنلاین پرمخاطب یا یک سایت خبری باید روزانه یا حتی چند بار در روز بکاپ‌گیری شود. سرویس‌های بکاپ خودکار هاست به شما این امکان را می‌دهند که این زمان‌بندی را به‌دقت و متناسب با نیازتان تنظیم کنید.
3. تست و اطمینان از سلامت بکاپ
یک بکاپ هاست که در زمان نیاز بازیابی نشود، کاملن بی‌فایده است. به‌شکل دوره‌ای (مثلن هر چند ماه یک‌بار) فایل‌های بکاپ خود را تست کنید. این کار می‌تواند شامل باز کردن فایل فشرده برای اطمینان از سلامت آن یا حتا بازیابی کامل سایت روی یک محیط آزمایشی (Staging Environment) باشد. این مرحله تضمین می‌کند که فرآیند ذخیره‌سازی داده‌های شما قابل اتکا است و در زمان بحران، یک نسخه پشتیبان سالم و قابل استفاده در اختیار دارید.
جمع‌بندی
ارزش داده‌ها کم‌تر از دارایی‌های فیزیکی نیست. فرآیند بکاپ‌گیری از هاست دیگر یک انتخاب یا یک وظیفه فنی جانبی نیست، بلکه یک ضرورت انکارناپذیر برای حفاظت از کسب‌وکار و تمام زحمات شماست. در این مطلب، با روش‌های مختلف پشتیبان‌گیری از هاست، از شیوه‌های دستی در کنترل‌پنل‌ها گرفته تا راهکارهای پیشرفته‌تر آشنا شدیم. همان‌طور که دیدیم، راهکارهای بکاپ خودکار هاست به دلیل حذف خطای انسانی و تضمین وجود همیشگی یک نسخه پشتیبان به‌روز، استاندارد طلایی در ذخیره سازی اطلاعات محسوب می‌شوند. هم‌چنین هنگام انتخاب ارایه‌دهنده خدمات میزبانی، به دنبال شریکی باشید که این ضرورت را درک کرده و زیرساخت‌های لازم برای بکاپ‌های امن و خودکار را در اختیار شما قرار دهد.
